Η ψυχοθεραπεία είναι το επίκεντρο της θεραπείας για την οριακή διαταραχή της προσωπικότητας (BPD), επειδή τα φάρμακα δεν αντιμετωπίζουν τα βασικά γνωρίσματα και συμπεριφορές της προσωπικότητας σε αυτήν την ψυχική διαταραχή. Αντ 'αυτού, τα φάρμακα χρησιμοποιούνται συχνά για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της BPD όπως οι αλλαγές στη διάθεση, η κατάθλιψη, η παρορμητικότητα και η επιθετικότητα.
Κανένα φάρμακο δεν έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό σε όλα τα άτομα με BPD και δεν υπάρχουν φάρμακα εγκεκριμένα από την U.S. Food and Administration (FDA) για τη θεραπεία της BPD. Ως εκ τούτου, οι φαρμακευτικές θεραπείες, που συνήθως περιλαμβάνουν μία από τις τέσσερις κατηγορίες φαρμάκων, πρέπει να εξατομικεύονται.
SDI Productions / Getty ImagesΑντικαταθλιπτικά
Μελέτες σε διάφορες χώρες έχουν δείξει ότι τα αντικαταθλιπτικά είναι η πιο συχνά συνταγογραφούμενη κατηγορία φαρμάκων για άτομα με BPD, με σχεδόν το 80% των ασθενών με BPD να τα παίρνουν.
Τα αντικαταθλιπτικά, συγκεκριμένα οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) και οι αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (ΜΑΟΙ) έχουν μελετηθεί περισσότερο.
Ενώ τα SSRI λειτουργούν κυρίως αυξάνοντας τα επίπεδα σεροτονίνης (σημαντικά για τη διαχείριση της διάθεσης), τα MAOI λειτουργούν μπλοκάροντας αρκετούς άλλους νευροδιαβιβαστές.
MAOI
Τα MAOI ήταν τα πρώτα φάρμακα στην αγορά για τη θεραπεία της κατάθλιψης. Χρησιμοποιούνται επίσης για τη θεραπεία άλλων ψυχιατρικών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένης της διαταραχής πανικού και της κοινωνικής φοβίας.
Όπως υποδηλώνει το όνομά τους, οι ΜΑΟΙ αναστέλλουν το ένζυμο μονοαμινοξειδάσης από τη διάσπαση των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο, δηλαδή της νορεπινεφρίνης, της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης. Αυτή η απόφραξη αυξάνει τα επίπεδα αυτών των νευροδιαβιβαστών και τους επιτρέπει να εργάζονται σε κύτταρα που επηρεάζονται από κατάθλιψη.
Υπάρχουν διαφορετικά MAOI, δύο που έχουν μελετηθεί στο BPD είναι:
- Nardil (φαινελζίνη): Βελτιώνει την κατάθλιψη και την παρορμητική επιθετικότητα στην BPD. Η κύρια ανεπιθύμητη ενέργεια αυτού του φαρμάκου μπορεί να είναι δυσάρεστη ενεργοποίηση.
- Parnate (tranylcypromine): Υπάρχουν περιορισμένα δεδομένα, αλλά ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι αυτό το φάρμακο βελτιώνει τα συναισθηματικά συμπτώματα και τη διαπροσωπική ευαισθησία στην BPD.
Τα MAOI δεν είναι η πρώτη επιλογή θεραπείας για κατάθλιψη. Σε σύγκριση με τα SSRI, τα MAOI έχουν περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως ξηροστομία, υπνηλία, αϋπνία, ζάλη και ζάλη. Αυτά τα φάρμακα συνδέονται επίσης με σημαντικές αλληλεπιδράσεις φαρμάκων και μπορούν ενδεχομένως να προκαλέσουν υψηλή αρτηριακή πίεση εάν δεν τηρηθούν ορισμένοι διατροφικοί περιορισμοί.
SSRI
Τα SSRI λειτουργούν αυξάνοντας τα διαθέσιμα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο. Αυτός ο νευροδιαβιβαστής πιστεύεται ότι έχει θετικό αντίκτυπο στη διάθεση, τον ύπνο και τη ρύθμιση συναισθημάτων, μεταξύ άλλων λειτουργιών.
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες των SSRI είναι συνήθως προσωρινές και ήπιες και περιλαμβάνουν μειωμένο σεξουαλικό ενδιαφέρον, αϋπνία, κόπωση, πονοκεφάλους, στομαχικές διαταραχές, ναυτία ή διάρροια.
Οι τύποι SSRI περιλαμβάνουν:
- Prozac (φλουοξετίνη): Αυτό το φάρμακο έχει αποδειχθεί ότι οδηγεί σε ήπιες βελτιώσεις στα συναισθηματικά συμπτώματα, τον θυμό και την παρορμητική επιθετικότητα. Τα αποτελέσματα μπορεί να είναι πιο έντονα σε άνδρες και άτομα με υψηλά επίπεδα παρορμητικής επιθετικότητας.
- Luvox (φλουβοξαμίνη): Αυτό το φάρμακο έχει αποδειχθεί ότι οδηγεί σε ήπια βελτίωση της συναισθηματικής αστάθειας, όχι της παρορμητικότητας, σε ορισμένες μελέτες.
- Paxil (παροξετίνη): Περιορισμένα δεδομένα δείχνουν ότι αυτό το φάρμακο οδηγεί σε πιθανή μείωση της αυτοκτονίας χωρίς σημαντικές επιπτώσεις στην κατάθλιψη.
Σταθεροποιητές διάθεσης και αντισπασμωδικά
Οι σταθεροποιητές διάθεσης και τα αντισπασμωδικά χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν στα συμπτώματα της BPD όπως ο θυμός, οι αλλαγές στη διάθεση και η παρορμητικότητα. Οι σταθεροποιητές διάθεσης χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για τη θεραπεία συναισθηματικών διαταραχών όπως η διπολική διαταραχή. Περίπου το 36% των ασθενών με BPD λαμβάνουν σταθεροποιητές της διάθεσης.
Οι σταθεροποιητές διάθεσης και τα αντισπασμωδικά που συνταγογραφούνται σε άτομα με BPD περιλαμβάνουν:
- Τεγκρετόλη (καρβαμαζεπίνη): Αυτό το φάρμακο μπορεί να βελτιώσει την παρορμητικότητα, αλλά μπορεί επίσης να επιδεινώσει τη μελαγχολική κατάθλιψη.
- Depakote (divaiproex sodium): Βελτιώνει τη διαπροσωπική ευαισθησία, την ευερεθιστότητα και την επιθετικότητα (κυρίως σε άτομα με υψηλή παρορμητική επιθετικότητα).
- Lamictal (στόχος λαμοτριγίνης): Βελτιώνει τον θυμό, τη συναισθηματική αστάθεια και την παρορμητικότητα, αλλά ενέχει κίνδυνο δυνητικά απειλητικού για τη ζωή εξανθήματος.
- Eskalith (ανθρακικό λίθιο): Περιορισμένα δεδομένα δείχνουν βελτίωση στη συναισθηματική αστάθεια και πιθανώς συνολική λειτουργία με τη χρήση αυτού του φαρμάκου.
- Topamax (τοπιραμάτη): Βελτιώνει τον θυμό, το άγχος, τη διαπροσωπική δυσλειτουργία και την αυτοαναφερόμενη ποιότητα ζωής, αλλά η παρενέργεια της απώλειας βάρους μπορεί να είναι προβληματική για όσους έχουν επίσης διατροφική διαταραχή.
Μια ανασκόπηση του 2018 διαπίστωσε ότι η πλειονότητα των ατόμων με BPD έπαιρναν αντικαταθλιπτικά, ακολουθούμενα από αγχολυτικά (46,6%), αντισπασμωδικά (38,6%) και σταθεροποιητές της διάθεσης (35,9%). Περίπου το 71% των ατόμων με BPD βρέθηκε να λαμβάνουν κάποια μορφή φαρμάκου BPD για τουλάχιστον έξι χρόνια.
Αντιψυχωσικά
Τα αντιψυχωσικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διαχείριση προβλημάτων θυμού που είναι κοινά σε ασθενείς με BPD. Ενώ τα άτυπα αντιψυχωσικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία της παρορμητικής επιθετικότητας και τη βελτίωση της συναισθηματικής αστάθειας, της ψύχωσης και της διαπροσωπικής δυσλειτουργίας στο BPD, μακροπρόθεσμα Οι κίνδυνοι έναντι των οφελών αυτής της κατηγορίας φαρμάκων για άτομα με BPD δεν είναι σαφείς.
Τα τυπικά αντιψυχωσικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της BPD περιλαμβάνουν:
- Prolixin Decanoate (fluphenazine decanoate) και Fluanxol Depot (flupenthixol depot): Και οι δύο έχουν περιορισμένα δεδομένα σχετικά με την αποτελεσματικότητα, αλλά χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία αυτοκτονίας και αυτοτραυματικής συμπεριφοράς.
- Haldol (αλοπεριδόλη): Αυτό το φάρμακο βελτιώνει την παράνοια και τον θυμό και αντιμετωπίζει δυνητικά το άγχος και τα συναισθηματικά συμπτώματα. Ωστόσο, μπορεί να αυξήσει την καταστολή και την κατάθλιψη.
- Loxitane (loxapine): Τα περιορισμένα δεδομένα υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητά του, αλλά χρησιμοποιούνται για να βοηθήσουν στην κατάθλιψη και τον θυμό.
- Navane (thiothixene): Περιορισμένα δεδομένα υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητά του, αλλά χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση των γνωστικών-αντιληπτικών συμπτωμάτων και του ψυχωτισμού.
Τα άτυπα αντιψυχωσικά που χρησιμοποιούνται για την BPD περιλαμβάνουν:
- Abilify (αριπιπραζόλη): Αυτό το φάρμακο βελτιώνει τα συναισθηματικά συμπτώματα, την επιθετικότητα, την παράνοια και τη συνολική λειτουργία.
- Zyprexa (ολανζαπίνη): Βελτιώνει τις αλλαγές στη διάθεση, την παρορμητικότητα, την επιθετικότητα, τη διαπροσωπική ευαισθησία και τη σοβαρότητα της διαταραχής γενικά. Διατρέχει υψηλό κίνδυνο αύξησης βάρους και μεταβολικών επιδράσεων.
Παρά τις ενδείξεις βελτίωσης των μεμονωμένων συμπτωμάτων της BPD, τα τυπικά αντιψυχωσικά ως κατηγορία φαρμάκων έχουν συσχετιστεί με την επιδείνωση της σοβαρότητας των συνολικών συμπτωμάτων της BPD. Η χρήση τους πρέπει να παρακολουθείται στενά. Οι αξιοσημείωτες παρενέργειες περιλαμβάνουν βραδύτητα, δυσκαμψία, τρόμο, ανησυχία και με μακροχρόνια χρήση, τον κίνδυνο για όψιμη δυσκινησία (ακούσιες κινήσεις που μπορεί να γίνουν μόνιμες).
Anxiolytics
Τα άτομα με BPD μπορεί να παρουσιάσουν έντονο άγχος που διαρκεί από μερικές ώρες έως αρκετές ημέρες. Ως εκ τούτου, μπορεί να συνταγογραφούνται φάρμακα κατά του άγχους που ονομάζονται αγχολυτικά.
Τα φάρμακα κατά του άγχους λειτουργούν αυξάνοντας το GABA (ένας φυσικός ηρεμιστικός παράγοντας που μειώνει την εγκεφαλική δραστηριότητα) και ως εκ τούτου, μπορεί να είναι χρήσιμοι σε περιόδους ακραίας διέγερσης και δυσφορίας. Καμία τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή δεν έχει εξετάσει τη χρησιμότητά τους και υπάρχει πολύ λίγη έρευνα που να υποστηρίζει τη χρήση τους στη θεραπεία της BPD.
Οι γενικές ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων κατά του άγχους περιλαμβάνουν συναισθήματα υπνηλίας, κόπωσης και ψυχικής ομιχλώδους ή αίσθησης. Τα φάρμακα κατά του άγχους μπορούν επίσης να συσσωρευτούν στο σύστημα ενός ατόμου με την πάροδο του χρόνου. Η μακροχρόνια χρήση σχετίζεται με προβλήματα ύπνου, προβλήματα μνήμης, συναισθηματική δυσλειτουργία και εξάρτηση.
Τα αγχολυτικά που συνήθως συνταγογραφούνται για BPD περιλαμβάνουν:
- Ativan (λοραζεπάμη): Όπως και τα άλλα φάρμακα αυτής της λίστας, αυτή η βενζοδιαζεπίνη παράγει ένα ηρεμιστικό αποτέλεσμα ενισχύοντας τις επιδράσεις του GABA.
- Κλονοπίνη (κλοναζεπάμη): Αυτό το φάρμακο έχει εγκριθεί για τη θεραπεία της διαταραχής πανικού.
- Xanax (αλπραζολάμη): Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαταραχών άγχους και πανικού.
- Valium (διαζεπάμη): Συνήθως χρησιμοποιείται για τη θεραπεία άγχους, επιληπτικών κρίσεων και απόσυρσης αλκοόλ.
Η απότομη διακοπή αυτών των φαρμάκων μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα στέρησης, όπως ευερεθιστότητα, ναυτία, τρόμο, ζάλη, αλλαγές στην αρτηριακή πίεση, γρήγορο καρδιακό ρυθμό και επιληπτικές κρίσεις.
Εάν εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε βρίσκεται σε κρίση, καλέστε την Εθνική Γραμμή Πρόληψης Αυτοκτονίας χωρίς χρέωση (NSPL) στο 1-800-273-TALK. Η υπηρεσία είναι διαθέσιμη σε όλους 24 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα.
Τα άτομα με προβλήματα ακοής μπορούν να επικοινωνήσουν με το Lifeline μέσω TTY στο 1-800-799-4889. Όλες οι κλήσεις είναι δωρεάν και εμπιστευτικές. Καλέστε το 911 σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Νέες θεραπείες υπό διερεύνηση
Οι ερευνητές εξετάζουν αρκετές νέες θεραπείες για το BPD, όπως:
- Ωμέγα-3 λιπαρά οξέα: Μπορεί να έχει κάποιο όφελος στην παρορμητικότητα και την επιθετικότητα. Θεωρούνται ασφαλείς ακόμη και σε BPD και διαταραχή χρήσης ουσιών.
- Ανταγωνιστές οπιοειδών: Οι ανταγωνιστές οπιοειδών έχουν δείξει κάποια προκαταρκτική επιτυχία στη μείωση των συμπεριφορών αυτοτραυματισμού που χαρακτηρίζουν το BPD.
- Ανταγωνιστές της αγγειοπιεσίνης: Για αυτά τα φάρμακα, οι ερευνητές εργάζονται από τα ευρήματα ότι η συγκέντρωση της αγγειοπιεσίνης στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό συσχετίζεται θετικά με την ανεμπόδιστη επιθετικότητα, ότι η παραγωγή ενδορινικής αγγειοπιεσίνης αυξάνει την αντίληψη των απειλών ως απόκριση σε ουδέτερα ερεθίσματα και ότι η αυξημένη συγκέντρωση της αγγειοπιεσίνης μπορεί εν μέρει εξηγήστε την προδιάθεση για αυξημένη ευερεθιστότητα και επιθετικότητα σε άτομα με BPD.
- Αναστολείς της αποακετυλάσης της ιστόνης: Αυτά τα φάρμακα λειτουργούν μεταβάλλοντας την επιγενετική τροποποίηση των ιστονών (βασικές πρωτεΐνες που σχετίζονται με το DNA). Με άλλα λόγια, μπορούν να βοηθήσουν στην αναίρεση των βιολογικών αλλαγών που προκύπτουν από το άγχος της πρώιμης ζωής (ένας γνωστός παράγοντας κινδύνου για την BPD). Οι ερευνητές λένε ότι οι ανασταλτικές ιδιότητες της δεακετυλάσης του βαλπροϊκού νατρίου (δηλαδή, η ικανότητά του να αντιστρέφει τις επιγενετικές τροποποιήσεις και την έκφραση του γονιδίου) μπορεί να εξηγήσει εν μέρει την αποτελεσματικότητά της στη θεραπεία με BPD.
Μια λέξη από το Verywell
Τα φάρμακα μπορούν ενδεχομένως να μειώσουν τα συμπτώματα και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ατόμων με BPD, αλλά η εύρεση της εργασίας απαιτεί χρόνο. Να γνωρίζετε ότι η σωστή φαρμακευτική αγωγή μπορεί να κάνει μια σημαντική διαφορά. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι τα ποσοστά ύφεσης για την BPD είναι υψηλά. Είναι σημαντικό, ωστόσο, να θυμόμαστε ότι η ιατρική θεραπεία αποτελεί συμπλήρωμα της ψυχοθεραπείας, η οποία παραμένει ο βασικός άξονας της θεραπείας για την BPD. Αυτά τα φάρμακα έχουν επίσης παρενέργειες. Θα πρέπει να συζητήσετε όλους τους κινδύνους και τα οφέλη από τη χρήση ενός συγκεκριμένου φαρμάκου με το γιατρό σας πριν αρχίσετε να το παίρνετε.